Tử tế = thất bại?
Đêm 15-12, HTV7 phát sóng trực tiếp một chương trình chung kết làm nức lòng người xem đài. Đó là chung kết Thử thách cùng bước nhảy – mua bản quyền So you think you can dance của Hoa Kỳ. Nức lòng không chỉ vì người dẫn chương trình duyên dáng quá, các thí sinh – nghệ sỹ nhảy múa đẹp quá. Mà trên hết là vì sự tử tế của một chương trình truyền hình thực tế. Tử tế, bởi: không có những lời khen trên trời làm khán giả ngơ ngác tự vấn thẩm mỹ của chính mình; không có những thí sinh nhảy múa kém mà lọt sâu vào vòng trong; không có một scandal nào được tạo ra hay vô ý xảy ra trong suốt hơn 2 tháng diễn ra cuộc thi; không có những bộ cánh lộng lẫy và những tranh cãi nảy lửa có chủ ý câu khách vô duyên… Tử tế, bởi: chương trình không nói dối, không lừa gạt người xem; và trên sân khấu, chỉ có nghệ thuật và tài năng được tôn vinh.
Thử thách cùng bước nhảy được đánh giá là chương trình “sạch”.
Nhưng nếu dùng cái thang đo rating, tần suất quảng cáo mỗi số phát sóng, lượng tin nhắn khán giả gửi về tổng đài bình chọn và độ phủ sóng trên truyền thông, Thử thách cùng bước nhảy mùa đầu tiên tổ chức tại Việt Nam đã thất bại. Trên các trang báo mạng, những thông tin dịch vụ về chương trình xuất hiện thật khiêm tốn và chìm lấp bên cạnh cơn bão Giọng hát Việt đang làm mưa làm gió. Một số Giọng hát Việt, thời lượng quảng cáo chiếm đến 1/4/. Còn một số Thử thách cùng bước nhảy, quảng cáo chiếm một dung lượng quá nhỏ và hầu như chỉ thấy Yomost – nhãn hàng tài trợ. Một chiếc váy của một thí sinh Giọng hát Việt cũng đủ dàn đầy các dòng tin nóng cập nhật trang giải trí từ báo lớn đến nhỏ. Nhưng một tiết mục lấy bao nước mắt người xem HTV7 mỗi tối thứ 7 cũng chẳng tạo được dư âm truyền thông.
Với bối cảnh ấy, không biết nhà sản xuất Đông Tây Promotion của Thử thách cùng bước nhảy còn đủ vững vàng để tiếp tục giữ sự tử tế đến mùa sau. Bởi nếu nhìn sang Giọng hát Việt – The Voice, Thần tượng âm nhạc Việt Nam - Vietnam Idol, Tìm kiếm người mẫu Việt Nam - Vietnam’s next top model…, sự tử tế của Thử thách cùng bước nhảy đã thất bại. Ít nhất ở hai khía cạnh: doanh thu và truyền thông.
Nhiều chương trình giải trí đang được phát trên giờ vàng của VTV3.
Giả dối = rating kỷ lục?
Công thức này đang đúng với hầu hết các chương trình truyền hình thực tế hiện nay. Điển hình là Giọng hát Việt. Sau 3 số phát sóng thu được nhiều dấu ấn tốt đẹp, cú scandal lộ clip dàn xếp kết quả của GĐ âm nhạc Phương Uyên như một bệ phóng đẩy lượng rating lên cao chót vót với bảng giá quảng cáo tăng chóng mặt. Liên tiếp sau đó là những sự ra đi - ở lại đầy tranh cãi. Cứ có tranh cãi là cái tên Giọng hát Việt được phủ sóng mặt báo. Tranh cãi càng lớn thì càng được nhắc đến nhiều và sâu hơn. Thế nên thí sinh Bảo Anh của đội Trần Lập hát dở thì được vào sâu, còn đêm hát tốt nhất thì bị huấn luyện viên thốt lệnh: “Đã đến lúc Bảo Anh có thể về nhà”. Thí sinh Thiều Bảo Trang thì bất ngờ dừng cuộc chơi vì lý do sức khỏe, nhưng ngay sau đó báo chí đăng ảnh cô tung tăng đi chơi, tay trong tay với “người tình tin đồn” Phương Uyên. Một giọng ca nữ được đánh giá là tốt nhất trong đội Hồ Ngọc Hà – hiện tượng mạng Thái Trinh – phải dừng bước trước thí sinh có chất giọng gần như yếu nhất – Đào Bá Lộc…
Điều tương tự cũng diễn ra ở Vietnam Idol hai mùa 2010 – 2012. Dù mùa 2010 đã thành công ngoài mong đợi với hiện tượng Uyên Linh thì những chiêu bài dàn dựng, sắp đặt trước đó cũng khó che đậy được, như sự ra đi của Phương Anh – đối thủ nặng ký nhất của Uyên Linh - trong tập đầu tiên vòng sân khấu, hay sự vào sâu liên tiếp của Đăng Khoa – một thí sinh không có khả năng ca hát. Tương tự, Vietnam Idol 2012 cũng có một thí sinh không có khả năng ca hát vẫn liên tiếp vào đến Top 5, và có thể xa hơn, chỉ vì scandal chuyển giới mà BTC cố tình tiết lộ với khán giả truyền hình hòng câu wiev, câu rating, câu quảng cáo, câu tin nhắn bình chọn. Chiêu bài chuyển giới thực sự phát huy hiệu quả khi Hương Giang đánh bật các thí sinh hơn hẳn về đẳng cấp như Thanh Trúc, Anh Quân, và suýt nữa là Hoàng Quyên.
Hay như Vietnam’s next top model, nhiều thí sinh rõ ràng có tài năng, thậm chí có kinh nghiệm – và không phải là kinh nghiệm sai, cứ liên tiếp bị loại với lý do mà BGK đưa ra là “không chịu vứt bỏ những kinh nghiệm đã có”. Khi bị phản đối, host của chương trình còn biện minh rằng: chúng tôi mới là người tiếp xúc hằng ngày với thí sinh, hiểu rõ thí sinh, có những điều về thí sinh không lên sóng thì khán giả không thể biết được. Và thế là có một kết quả tranh cãi. Càng tranh cãi, cuộc thi càng hấp dẫn quảng cáo. Huyền Trang của mùa giải 2010, Lê Thị Thúy của mùa giải 2011 đã chứng minh điều đó. Đáng tiếc (hay đáng mừng?) là chương trình không tìm được một Lê Thị Thúy thứ 2 cho mùa giải 2012.
Khán giả mới là người nắm chuôi dao
Nhạc sỹ Phú Quang chia sẻ ông chẳng có nhu cầu xem những chương trình nhiều tai tiếng, nhất lại là tai tiếng dàn xếp kết quả. Bởi một chương trình ra đời, phát sóng trên truyền hình là phục vụ khán giả, lại trao cho khán giả quyền nhắn tin để lựa chọn thí sinh có tài năng, nên khán giả là tối thượng. Việc dàn xếp kết quả, tạo dựng scandal để đánh lừa dư luận là hành vi thiếu tôn trọng khán giả. Vậy tại sao khán giả không tẩy chay “cái kẻ” đã lừa dối mình?
Một ca sỹ giấu tên cho biết: “Ở Việt Nam chưa có văn hóa tẩy chay. Thế nên mới có bún chửi, cháo chửi, phở chửi, và giờ là cả truyền hình thực tế chửi. Nhà sản xuất đặt hàng + mời truyền thông đưa tin, nhưng lại chửi truyền thông đưa tin quá đà. Nhà sản xuất họ dàn dựng ra thế này thế kia, rồi họ chửi khán giả là không có tai nghe, hát hay thế mà không nhắn tin bầu chọn, cứ nhắn tin cho người hát chẳng ra gì. Khi khán giả chưa có văn hóa tẩy chay, thì sẽ vẫn còn cảnh biết là bị lừa, biết là bị chửi mà vẫn cứ nhong nhóng chờ đến giờ bật TV theo dõi”.
Tuy nhiên, nữ nghệ sỹ cho rằng, để có văn hóa tẩy chay thì trước hết trình độ thẩm mỹ nghệ thuật của khán giả phải cao. Thẩm mỹ cao mới nhận thức được cái gì là hay, cái gì là dở, cái gì là chân thật. Trong khi đó, đối tượng khán giả say mê các chương trình truyền hình thực tế hầu hết đều trẻ, chưa có kinh nghiệm. Các chương trình giải trí lại quá đề cao tiêu chí giải trí và lợi nhuận của nhà sản xuất hơn là tôn vinh nghệ thuật, định hướng thẩm mỹ cho khán giả, nhất là khán giả trẻ. Do đó, tự giác người xem truyền hình thực tế chưa thể chủ động tẩy chay. Nhưng truyền thông cần phải thể hiện vai trò định hướng của mình, nhấn mạnh cho người xem truyền hình biết về quyền lực “nắm đằng chuôi” của họ. Nếu truyền thông đứng về phía khán giả, thì truyền hình thực tế không thể tự tung tự tác như hiện nay.
Hồng Hoàng
0 nhận xét:
Đăng nhận xét